Απ’ την αντίπερα όχθη φυσικά έχω συναντήσει και άλλους DJs που ουσιαστικά δεν ξέρουν για ποιο λόγο δουλεύουν, ή ακόμα χειρότερα δεν ξέρουν ποιος είναι ο ρόλος τους. Με αφορμή ένα πολύ ενδιαφέρον «τηλε-σεμινάριο» που παρακολούθησα πρόσφατα με το ίδιο θέμα θα ήθελα να αναπτύξω λίγο τα περί «επαγγελματικού προσανατολισμού», ιδιαίτερα για τους «νεοεισαχθέντες» στο «club των decibel».
Είμαι σίγουρος πως πολλοί από εσάς θα συμφωνήσετε στο ότι δεν κάνουμε όλοι για όλες τις δουλειές. Συνεπώς και οι DJS δεν είναι εξαίρεση. Δεν μπορούμε όλοι να είμαστε το ίδιο καλοί και πετυχημένοι σε όλα τα είδη, σε όλα τα γούστα, σε όλους τους χώρους, σε όλες τις συνθήκες… Αλλά καλύτερα να το πάρουμε από την αρχή!
Ο Ρόλος του DJ
O DJ δεν είναι jukebox. Είναι άνθρωπος. Έχει μυαλό, αισθήματα, ένστικτο και σίγουρα γούστο. Παρά την διαδεδομένη άποψη ότι δεν είναι κάτι παραπάνω από κάποιον που «παίζει μουσική» ή «αλλάζει cd» ο DJ είναι ένα είδος καλλιτέχνη. Ας πούμε έστω πως είναι «ψυχαγωγός». Ο ρόλος του είναι να μπορεί να κατευθύνει το κέφι και την διάθεση του εκάστοτε κοινού για το οποίο παίζει με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτύχει το ανώτερο επίπεδο διασκέδασης και να δώσει ευχάριστη νότα στην βραδιά του. Σε όποιο επίπεδο ο καθένας θεωρεί επιθυμητό και εφικτό. Όπως η κάθε δουλειά έχει τα εργαλεία της έτσι και ο DJ έχει τα δικά του. Τη μουσική του. Η μουσική είναι το εργαλείο που χρησιμοποιεί ο DJ για να φέρει σε πέρας το έργο του. Το μέσο που χρησιμοποιεί (CD, time codes, laptop κλπ) δεν μας απασχολεί προς το παρόν. Το θέμα μας είναι ο ρόλος. Αφού δώσαμε ορισμό στον ρόλο ας δούμε και τα είδη στα οποία χωρίζεται ο χώρος. Το κάθε είδος έχει διαφορετικό σκοπό, διαφορετική μορφή και διαφορετικές συνθήκες. Θα τα αναλύσουμε όλα αναλυτικά έτσι ώστε μετά το τέλους αυτού του άρθρου να μπορούν οι αναποφάσιστοι να επιλέξουν τι τους ταιριάζει πιο πολύ και ίσως να λύσουμε και κάποιες απορίες που τυχόν να υπάρχουν. Ο κλάδος του DJing χωρίζεται σε τρείς κύριους κλάδους. Τον κλάδο του Club/Bar, τον κλάδο του Radio/Broadcaster και τον κλάδο Mobile DJ. O καθένας από αυτούς κουβαλάει μαζί του την ιστορία του και τις ιδιοτροπίες του όπως κάθε λογής επάγγελμα. Αλλά όλα όμως έχουν μια εξήγηση. Ας το εξηγήσουμε λοιπόν αναλυτικά.
Club / Bar DJ
Ευρέως διαδεδομένο είδος στην Ελλάδα (αλλά και στο εξωτερικό) μιας και δίνει λόγο ύπαρξης σε έναν άλλο κλάδο αυτό της νυχτερινής διασκέδασης, όπως μαρτυράει και το όνομά του. Απευθύνεται κυρίως σε DJs που έχουν μεγάλη εμπειρία ενώ το εύρος της μουσικής που χρησιμοποιείται είναι απέραντο. Είναι ιδανικός χώρος για DJs που έχουν «γερά στομάχια», αγαπούν το nightlife και το clubbing, κοινωνικούς, πρόσχαρους και ευρηματικούς. Τα τελευταία χρόνια έχει χωριστεί σε δύο υποκατηγορίες. Αυτή του Resident (μόνιμου DJ) και αυτή του Guest (φιλοξενούμενου DJ). Η διαφορά είναι ότι ο μεν Resident είναι ο μόνιμος DJ του μαγαζιού (συνεπώς, το ξέρει καλύτερα, το δουλεύει πιο άνετα, αλλά γίνεται και πιο εύκολα βαρετός για αυτό το λόγο) και ο δε Guest είναι ένα είδος «περιπλανώμενου», συνήθως δημοφιλή ή ακόμα και «celebrity» DJ o οποίος δεν παίζει κάπου μόνιμα αλλά περιοδεύει από πόλη σε πόλη ή από μαγαζί σε μαγαζί ανά τακτά χρονικά διαστήματα και επιμελείται συγκεκριμένες βραδιές ή parties. O Guest DJ φαίνεται να πλεονεκτεί προφανώς σε πολλά θέματα έναντι του Resident αλλά ας μην ξεχνάμε την έλλειψη «μονιμότητας» που αντιμετωπίζει, συνεπώς έχει πιο «ανασφαλή» απασχόληση και φυσικά πιο πιεσμένο πρόγραμμα.
Σε επίπεδο αμοιβών τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Σε ένα Club/Bar ένας DJ αμείβεται το χαμηλότερο «νυχτοκάματο» συγκριτικά με όλο τον υπόλοιπο κλάδο, αλλά το υψηλότερο σε σχέση με το υπόλοιπο προσωπικό του μαγαζιού. Και αυτό έχει εξήγηση. O DJ αφ’ ενός έχει σίγουρα πιο ξεκούραστη δουλειά από έναν σερβιτόρο που στριμώχνεται όλη τη νύχτα μέσα στον κόσμο σερβίροντας και καθαρίζοντας αλλά είναι ο μόνος που δεν λαμβάνει (σχεδόν ποτέ) «πουρμπουάρ» ή T.I.P.S, είναι αυτός που καλείται να εργάζεται ακόμα και αν το μαγαζί έχει ένα ή κανένα άτομο, έχει συγκεκριμένα λειτουργικά έξοδα για την εργασία του (ακουστικά, CDS, laptops, δισκογραφία κλπ) και τέλος όσο και αν ορισμένοι ίσως να διαφωνήσουν εφαρμόζει και κάποιου είδους πνευματική εργασία ή έστω στην χειρότερη χρησιμοποιεί γνώσεις πάνω στις οποίες επένδυσε. Όλα αυτά πρέπει από κάπου να τα πληρωθεί. Σε ότι αφορά τον Guest DJ τώρα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Ένας «μεγάλος» guest συνήθως κλείνεται μέσω ενός μεσάζοντα ή όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται «manager». Είναι κατά περίπτωση πιο ακριβός από τον Resident και συνήθως δεν αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου όλο το πρόγραμμα του μαγαζιού. Στην περίπτωση ενός γνωστού guest DJ θα πληρωθεί από 5 έως και 15 φορές (!) το μεροκάματο του Resident DJ, θα παίξει από 2 έως 4 ώρες και ενδεχομένως να πάρει και ποσοστά επί των εισπράξεων σε πωλήσεις εισιτηρίων (εισόδου) ή αλκοόλ.
Σε αυτό το στάδιο εμείς αναλύουμε περισσότερο το είδος του Resident DJ το οποίο είναι και το πιο λογικό και σωστό για κάποιον που θέλει να έχει μια διάρκεια στον χώρο. Ένας Club/Bar DJ πρέπει να είναι υπομονετικός και ενθουσιώδης. Πρέπει να μπορεί να κατευθύνει την ροή ενός μαγαζιού (όσο μικρό ή μεγάλο και αν είναι) και να μπορεί να ικανοποιήσει το κοινό του για μεγάλη διάρκεια μέσα στη νύχτα. Θεωρείται από πολλούς πως πρέπει να έχει έναν «χαρακτήρα» στο παίξιμό του και πως πρέπει να συμβαδίζει με την φιλοσοφία του εκάστοτε μαγαζιού όπου εργάζεται. Ορισμένες φορές στην περίπτωση που πρόκειται για bar ή μικρό μαγαζί που λειτουργεί ως «στέκι» πρέπει να έχει πολύ καλή γνώση του κόσμου που συχνάζει σε ότι αφορά τα ακούσματα και τα γούστα. Γενικότερα πρέπει φυσικά να είναι ευγενικός με τους πελάτες, συνεπής στην ώρα του, να μην παρεκτρέπεται πάνω στην δουλειά και να τηρεί τους κανόνες λειτουργίας τις επιχείρησης όπου εργάζεται.
Radio DJ
Ομολογουμένως το ραδιόφωνο υπήρχε πριν από τους DJs και ουσιαστικά αυτό τους «γέννησε». Είναι ένας κλάδος που φιλοξενεί μεγάλους λάτρεις της μουσικής, καταξιωμένους επαγγελματίες και απερίγραπτα «ψαγμένους» χομπίστες. Αλλά για να το δούμε λίγο από την επαγγελματική πλευρά. Εδώ τα πράγματα είναι λιγότερο πολύπλοκα και περισσότερο αυθεντικά. Ένας DJ σε ένα ραδιόφωνο μπορεί να είναι ότι είναι και όταν παίζει σπίτι του (σχεδόν). Σε αυτή την περίπτωση και καλώς και κακώς δεν έχει οπτική ή άλλη επαφή με το κοινό του. Αυτό είναι ένας παράγοντας που αντιδρά καταλυτικά (και θετικά και αρνητικά πολλές φορές) στον τρόπο δουλειάς ενός ραδιοφωνικού DJ. Σε αυτό τον κλάδο δεν δίνεται τόσο βάση σε «αλλαγές» ή επιλογές. Όλο το ζήτημα παίζεται στην «ψυχή» και στην επικοινωνία. Ο παραγωγός (έτσι έχει επικρατήσει να λέμε τον ραδιοφωνικό DJ) πρέπει να έχει μια αόρατη επικοινωνία με το ακροατήριο του, να τηρεί μια ροή στην εκπομπή και να περνάει αυτό που θέλει μέσα από το μικρόφωνο. Παλαιότερα η καθαρή και καλή φωνή ήταν ένα προνόμιο που έπρεπε να έχει κάποιος για να κάτσει μπροστά από το μικρόφωνο, με την πάροδο των χρόνων όμως αυτή η απαίτηση αλλοιώθηκε και δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο πια. Τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα που χρειάζεται κάποιος για να γίνει ραδιοφωνικός παραγωγός σήμερα είναι ευχάριστη και ευγενική προσωπικότητα, επικοινωνία, κοινωνικότητα και κατά προτίμηση κάποιες γνώσεις γύρω από την μουσική ή γύρω από τα θέματα με τα οποία ασχολείται η εκπομπή του, τουλάχιστον.
Με την ραγδαία εξάπλωση του internet και των νέων τεχνολογιών μπορεί ο καθένας από εμάς να στήσει μέσα σε ένα απόγευμα έναν mini ραδιοφωνικό σταθμό με σχετικά φτηνό και στοιχειώδη εξοπλισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί τέτοιοι «μικροί» ερασιτεχνικοί σταθμοί τα τελευταία χρόνια να έχουν φτάσει σε θέση να ανταγωνίζονται επάξια πολλά «μεγάλα» ερτζιανά ραδιόφωνα και δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που έχουν καταλήξει σε μεγάλες και υπολογίσιμες εταιρείες με δικούς τους χρηματοδότες και υποστηρικτές.
Αυτός ο κλάδος θεωρώ πως είναι περισσότερο για ανθρώπους που έχουν το «μικρόβιο» του ραδιοφώνου. Είναι σίγουρα κάτι που θα τους βοηθήσει πολύ. Από άποψη ποικιλίας υπάρχει πολύ μεγάλη μιας και υπάρχουν πολλοί διαδικτυακοί σταθμοί που «ειδικεύονται» σε συγκεκριμένα ακούσματα, είδη, και μουσικές. Όποιο και αν είναι το στυλ του καθενός αναμφισβήτητα μπορεί να βρει «στέγη».
Mobile DJ
Για αυτό τον κλάδο θα μπορούσα να γράψω πάρα πολλές σελίδες μιας και είναι ο κλάδος στον οποίο δραστηριοποιούμαι προσωπικά σχεδόν από την πρώτη μέρα που έπαιξα επαγγελματικά μουσική, αλλά θα αρκεστώ σε πολύ βασικά και στοιχειώδη πράγματα. Όπως όλοι λίγο – πολύ θα ξέρετε αυτό το είδος των DJs υπάρχει παντού. Όπου υπάρχει διασκέδαση υπάρχει μουσική και όπου παίζει μουσική (πιθανότατα να) παίζει και DJ. Σαν είδος απασχόλησης απευθύνεται κυρίως σε DJS με μέτρια εμπειρία και βασικές γνώσεις μιας και ότι και να πω εγώ ή τα διάφορα βιβλία που κυκλοφορούν δεν μπορεί με τίποτα να καλύψει τη γνώση που αποκτά ο καθένας μας πάνω στη δουλειά. Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως η εμπειρία δεν είναι χρήσιμη. Ίσως να είναι και πιο χρήσιμη απ’ ότι φαντάζεστε, αλλά αυτό θα το αναλύσουμε σε άλλο άρθρο.
Λεπτομερέστερα πρόκειται για το λεγόμενο είδος «παίζω τα πάντα και παντού». Το εύρος των εκδηλώσεων που μπορεί να εργαστεί ένας mobile DJ ξεκινά από ένα απλό party γενεθλίων και επεκτείνεται πέρα και από ένα εταιρικό event ή ακόμα και μια γαμήλια δεξίωση. Δεξιώσεις, εγκαίνια, επιδείξεις μόδας, parties, cocktails, παρουσιάσεις προϊόντων, happenings, συναυλίες είναι μερικά από τα events που μπορεί να επιμεληθεί ένας mobile DJ.
Ο συγκεκριμένος κλάδος μπορεί να φιλοξενήσει ένα μεγάλο αριθμό γούστων και προτιμήσεων και όσον αφορά τα μουσικά ακούσματα αλλά και τον τρόπο εργασίας. Ένας mobile DJ είναι συνεχώς στο «τρέξιμο». Πρέπει συνεχώς να ενημερώνεται για τις μουσικές τάσεις, τους νέους εξοπλισμούς και τεχνολογίες, να ασχολείται με τεχνικές πωλήσεων, να διαπραγματεύεται δουλειές και συνεργασίες και εν τέλει να φροντίζει να έχει πάντα δουλειά. Από την θετική πλευρά βέβαια του πράγματος ένας mobile DJ, ποτέ δεν βαριέται (διότι παίζει σχεδόν κάθε φορά σε διαφορετικό κοινό), έχει πιο άνετες συνθήκες εργασίας, και συνήθως αμείβεται περισσότερο από όλους τους άλλους συναδέλφους των άλλων χώρων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό που πρέπει να χαρακτηρίζει τον σωστό mobile DJ είναι η προσαρμοστικότητα. Με απλά λόγια πρέπει να είναι ένας «μουσικός χαμαιλέοντας», πράγμα που σημαίνει πως πρέπει να δουλεύει με όλα τα είδη κοινού, να παίζει όλες τις μουσικές, σε όλους του χώρους κάτω από κάθε περίσταση. Τουλάχιστον να ικανοποιεί όσες πιο πολλές προϋποθέσεις γίνεται.
Mobile DJ θεωρείται ακόμα και όποιος DJ συνεργάζεται με ανεξάρτητες εταιρείες κάλυψης εκδηλώσεων σαν εξωτερικός συνεργάτης σε events ή έχει ακόμα και το δικό του πελατολόγιο και εξοπλισμό ή μικρή εταιρεία κάλυψης και καλύπτει μεμονωμένα happenings και εκδηλώσεις. Δηλαδή δεν χρειάζεται να έχει κάποια δεδομένη «επαγγελματική στέγη» αλλά προσλαμβάνεται κατά περίπτωση για κάθε ξεχωριστή δουλειά, και πληρώνεται με τη βραδιά όποιο και αν είναι το είδος της εκδήλωσης στο οποίο εργάστηκε.
Γενικά
Σε γενικό επίπεδο πολλοί σύγχρονοι DJs δραστηριοποιούνται σε περισσότερο από ένα ή και σε όλους τους κλάδους που προανέφερα. Προτιμητέο είναι δε να «κλίνει» η ζυγαριά προς ένα είδος έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ειδίκευση και συνεπώς μακροπρόθεσμα μαζί με την εμπειρία να προσθέτουν μεγαλύτερη αξία στην υπηρεσία που παρέχει ο καθένας. Τέλος, ένα ζήτημα που κατά καιρούς αναφέρεται σε πολλές συζητήσεις και forums και απασχολεί συχνά πολλούς από εμάς. Στο εξωτερικό τα πράγματα είναι πιο οργανωμένα και σε πολλές μεγάλες πόλεις ή και χώρες ολόκληρες υπάρχουν ορισμένου τύπου «σωματεία» και οργανισμοί που παρέχεται αμοιβαία υποστήριξη και οργάνωση μεταξύ των DJS. Στην Ελλάδα δεν έχει καρποφορήσει ακόμα κάποια τέτοια προσπάθεια, αν και κατά την γνώμη μου τα δεδομένα καλυτερεύουν σε πολλά θέματα με την πάροδο του χρόνου.
Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ!
Από νομικής πλευράς ένας DJ οφείλει να είναι σωστός και νόμιμος σχετικά με ότι διέπει τις υπηρεσίες που παρέχει. Στην περίπτωση που πρόκειται για DJ που εργάζεται σε μαγαζί είναι απαραίτητη η έκδοση άδειας εργασίας (από την αστυνομία) και βιβλιαρίου υγείας. Η ασφάλιση στο Ι.Κ.Α. θεωρείται φυσικά δεδομένη. Σημειώνω σε αυτό το σημείο δε, πως οι καταβολές στην Α.Ε.Π.Ι. που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία, είναι ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ του ΜΑΓΑΖΙΟΥ. Στην περίπτωση τώρα του Mobile DJ – ελεύθερου επαγγελματία απαιτείται έναρξη εργασιών ελευθέρου επαγγελματία στην τοπική Δ.Ο.Υ. που υπάγεται και η σύμβαση με τον Ο.Α.Ε.Ε. (πρώην Τ.Ε.Β.Ε.). Οι καταβολές πνευματικών δικαιωμάτων στην Α.Ε.Π.Ι. σε αυτή την περίπτωση βαρύνουν τον ίδιο και αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με ορισμένες προϋποθέσεις (δείτε το www.aepi.gr για περισσότερες πληροφορίες). Η εναλλακτική επιλογή που έχει κάποιος όσον αφορά την νομιμοποίηση ενός mobile DJ είναι η έναρξη εταιρείας ορισμένου τύπου (Ε.Ε. ή Ο.Ε.) αλλά αυτό είναι περισσότερο θέμα για το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευθεί ο ενδιαφερόμενος έναν δικηγόρο που ασχολείται με τέτοια ζητήματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου